U Gradskom muzeju Subotice juče je predstavljena nova monografija „Drvenaste biljke subotičkih grobalja“, autora dr Geze Cekuša, dugogodišnjeg biologa, pedagoga i istraživača, čije ime zauzima važno mesto u naučnom i obrazovnom životu Subotice i šire.
Promociji su prisustvovali i njegovi saradnici i kolege – biolog Ištvan Benčik i dr Gabriele Kajdoči Lovas – koji su istakli značaj ovog izdanja, kako sa aspekta botaničkog istraživanja, tako i zbog njegovog doprinosa očuvanju kulturne i prirodne baštine grada.
Monografija „Drvenaste biljke subotičkih grobalja“ rezultat je višedecenijskog istraživačkog rada. Knjiga obuhvata detaljan vodič sa pedeset stranica posvećenih vrstama biljaka koje rastu na subotičkim grobljima, sa opisima njihovih morfoloških karakteristika, staništa i simbolike. Na taj način, autor povezuje biologiju, antropologiju i kulturološke aspekte pejzažne arhitekture grobalja, ukazujući na važnost zaštite ovih prostora kao nosilaca i prirodne i istorijske vrednosti.
Dr Geza Cekuš rođen je 1953. godine u Malom Iđošu. Svoj radni vek započeo je kao nastavnik biologije u OŠ „Đuro Salaj“ 1976. godine, gde je, osim nastavnog rada, aktivno učestvovao u vođenju planinarske sekcije. Od 1988. godine prelazi u visoko obrazovanje i više od tri decenije predaje na Učiteljskom fakultetu na mađarskom jeziku Univerziteta u Novom Sadu, gde je bio redovni profesor, šef katedre i zamenik dekana za metodiku. U penziju odlazi 2018. godine, ali njegova istraživačka aktivnost time nije prestala.
Cekuš je jedan od retkih stručnjaka u Srbiji sa dva doktorata iz oblasti biologije – prvi je stekao 1985. godine na Univerzitetu „Jožef Atila“ u Segedinu, a drugi 1991. godine na Prirodno-matematičkom fakultetu u Novom Sadu. Tokom svog naučnog rada objavio je više od 400 stručnih publikacija, udžbenika, priručnika, studija i rečnika. Njegovo ime vezuje se i za prvi naučni opis biljnih vrsta Cenchrus pauciflorus Benth. i Asplenium x murariaeforma Waisb. na području bivše Jugoslavije.
Ljubav prema biologiji rodila se još u osnovnoj školi, zahvaljujući nastavnicama Ani Kasiba i Piroški Nađ Abonji, kao i profesorki Dragici Rafajlović iz Gimnazije „Svetozar Marković“. Još kao student, prilikom isušivanja Palićkog jezera, popisao je 152 biljne vrste, a herbarijum koji je tada sačinio i danas se čuva na novosadskom fakultetu.
Osim naučnog i pedagoškog rada, Geza Čekuš poznat je i po svom humanitarnom doprinosu. Bio je dobrovoljni davalac krvi do svoje 65. godine, a krv je dao čak 190 puta, čime je postao rekorder opštine Subotica. Za svoj doprinos društvu, 2011. godine dobio je najvišu civilnu nagradu Vatikana – Pro Ecclesia et Pontifice.
Dr Geza Cekuš i dalje inspiriše svojim radom, znanjem i nesebičnim zalaganjem – ne samo za razvoj nauke i obrazovanja, već i za humanost, očuvanje prirode i kulturnog identiteta našeg grada.
