Aleksandar Lifka je jedan od pionira filmske umetnosti na prostoru Balkana i ključna ličnost u istoriji kinematografije u Srbiji i regionu. Rođen u Budimpešti, a veći deo svog života proveo u Subotici, Lifka je bio inovator koji je prvi prikazivao filmove u našim krajevima, ali i sam učestvovao u njihovoj produkciji i distribuciji. Njegov rad postavio je temelje za razvoj filmske umetnosti u Vojvodini i šire, a njegove projekcije bile su ne samo zabava, već i kulturni događaj koji je oblikovao javni ukus i kolektivni identitet.
Doprinos Lifke kinematografiji ne ogleda se samo u tehničkim inovacijama i organizaciji bioskopskih prikazivanja, već i u očuvanju kulturnog pamćenja. Njegovi filmovi i način na koji je približavao film publici čine deo kulturne baštine koja omogućava savremenicima da sagledaju duh jednog vremena, način života, estetiku i društvene vrednosti prošlih generacija.
Ovo nas dovodi do pojma kulture sećanja, koji podrazumeva kolektivno pamćenje i očuvanje istorijskih iskustava kroz simbole, umetnost, arhive i medije. Kultura sećanja ne služi samo dokumentovanju prošlosti, već i oblikovanju identiteta zajednice i edukaciji budućih generacija. U tom smislu, Lifkin rad predstavlja dragoceni deo kulture sećanja Subotice i šire regije — njegovo nasleđe pomaže da se očuva sećanje na rane filmske dane, na razvoj lokalne umetnosti i na kreativnu snagu pojedinaca koji su oblikovali kulturni pejzaž svog vremena.
Zahvaljujući inicijativama koje se bave restauracijom i arhiviranjem njegovih radova, kao i festivalima i manifestacijama koje nose njegovo ime, Aleksandar Lifka i danas inspiriše filmske stvaraoce i publiku, podsećajući nas koliko je važno čuvati sećanje na kulturne pionire.
Ove godine obeležavamo 145 godina od rođenja Aleksandra Lifke, pionira kinematografije na Balkanu, čije nasleđe i danas inspiriše rad Beogradske kinoteke. Ova institucija predstavlja ključnog čuvara filmske baštine, čuvajući snimke od samih početaka kinematografije, uključujući i filmove braće Lumière.
Beogradska kinoteka je jedna od deset najvećih filmskih arhiva na svetu i najveća na Balkanu. Veliki deo kolekcije je digitalizovan i restaurisan, čime se produžava život najznačajnijih filmova i omogućava da budu dostupni budućim generacijama.
Tim kinoteke je kroz decenije pronalazio izgubljene filmove, uključujući sedam mađarskih i najstarije srpske filmove koji su bili izgubljeni čak 75 godina. Ovaj rad ne samo da čuva filmsku umetnost, već i kolektivno pamćenje, jer kroz filmove možemo sagledati duh vremena i kulturne vrednosti prošlih generacija.
Danas, kinoteka je u procesu digitalizacije i digitalne restauracije, pripremajući se za primenu novih tehnologija, uključujući veštačku inteligenciju, u očuvanju filmske građe. Aleksandar Lifka i njegov doprinos kinematografiji tako ostaju trajni simbol kulturne baštine i značaja očuvanja sećanja kroz film.
