Pokrajinski odbor Dveri za Vojvodinu saopštio je da je 4. juna otkriven spomenik jednom od najdugovečnijih subotičkih gradonačelnika, doktoru Karolju Birou. Oni smatraju da je ovaj spomenik Birou ustupak vladajuće Srpske napredne stranke mađarskim koalicionim partnerima.
„Bunjevcima (i/ili Hrvatima) je nešto ranije dat spomenik biskupu Ivanu Antunoviću kraj Katedrale Svete Terezije, a ovdašnji će Srbi u dogledno vreme s radošću da pozdrave spomenik kralju Petru I Karađorđeviću Oslobodiocu na platou ispred zgrade bivšeg Sokolskog doma, potonjeg bioskopa „Jadran“, danas, silom prilika, Narodnog pozorišta u Subotici” navedeno je u saopštenju.
Iz Dveri ne osporavaju značaj Gradske kuće, za koju je zaslužan Biro, ali, kako navode, priča o nekadašnjem gradonačelniku ima drugačiji prizvuk u odnosu na ono kako ga je u svom svečanom govoru predstavio Ištvan Pastor.
Kako navode iz Dveri, Biro je, došavši na vlast 1902. iz gradske uprave počistio sve koji nisu Mađari, Bunjevce i Srbe, a potom je ulazak austrougarske vojske u Beograd početkom decembra 1914. oduševljeno pozdravio štampanjem i postavljanjem plakata u kojem je stajalo između ostalog i sledeće (ovo je skraćena verzija – plakat se čuva među muzealijama Gradskog muzeja u Subotici pod brojem 2046):
GRAĐANI, DONOSIM VAM DOBRU VEST – BEOGRAD JE PAO!
VOĐENI VEROM I POUZDANjEM U BOGA I ISTINU NAŠE SVETE STVARI, KRENULI SMO PUTEM OPASNOG RATA KOJI NAM JE NAMETNUT … VASKRSLA JE DREVNA HRABROST I NEMA TE SILE KOJA MOŽE DA JOJ SE SUPROTSTAVI.
POBEDNIČKO NAPREDOVANjE NAŠIH TRUPA, NAKON VEKOVA, DOVELO JE U NAŠE RUKE TOLIKOM MAĐARSKOM KRVLjU MNOGO PUTA NATOPLjENE ZIDINE BEOGRADA … ZASTAVU NA VRHU BEOGRADA NjIŠE VETAR. UDARNA RUKA ISTINE, RAZORNOM SNAGOM ORUŽJA NAŠIH JUNAČKIH VOJNIKA, UDARA GLAVU HIDRE I NAROD KOJI JE SLADOSTRASTAN U UBISTVU, TE DOBIJA ZASLUŽENU KAZNU.
VELIKI BOŽE MAĐARA – ČUVAJ NAŠU DOMOVINU I NAŠEG KRALjA I VODI I DALjE NAŠU VITEŠKU VOJSKU U POBEDU.
U Subotici 1914. decembra meseca…
Iz Dveri navode da je Biro sa suzama i oduševljeno dočekao mađarsku vojsku Hortija Mikloša u aprilu 1941. na centralnom gradskom trgu, rekavši da je radostan što se Subotica vratila svojoj matičnoj domovini.
„Možda i možemo razumeti njegovo oduševljenje – ta, Biro je bio Mađar, ali isto tako s punim pravom primećujemo da su umesto spomenika kontroverznom Karolju Birou, koji za Srbe kaže da su ’narod koji je sladostrastan u ubistvu’, dakle sa uživanjem ubija, te ’ima glavu čudovišne Hidre’, subotički Mađari i njihove komšije Srbi pre zaslužili spomenik Palu Telekiju, mađarskom premijeru i istinskom poborniku mađarsko-srpskog prijateljstva koji je 1941. nakon napada Mađarske na Kraljevinu Jugoslaviju izvršio časno samoubistvo, u znak protesta zbog podrške koju je njegova zemlja pružila invaziji nacističke Nemačke na jugoslovensku državu”, navode iz Dveri.
Iz Srpskog pokreta Dveri su napomenuli da će pokrenuti inicijativu da se Republika Srbija na pravi način oduži bivšem premijeru Mađarske Palu Telekiju, postavljenjem prigodnih spomenika u Novom Sadu i Subotici, kao čoveku koji je, kako kažu, bio istinski prijatelj našeg naroda, čoveku od reči i principa, koji je za taj princip dao i svoj život, što današnji savremenici sasvim sigurno ne bi ni razumeli ni učinili.
Foto: Dveri