Za više od 450.000 građana Srbije ne zna se nacionalna pripadnost, pokazali su prvi rezultati Popisa stanovništva sprovedenog 2022. godine. O nacionalnoj pripadnosti nije se izjasnilo 136.198 građana, dok je za još 322.013 ljudi ovaj podatak ostao nepoznat.
Popis je pokazao da u Srbiji živi ukupno 6.647.003 stanovnika. Najveći broj čine Srbi sa 5.360.239, a odmah iza je kategorija “nepoznato” sa 322.013, zatim slede Mađari 184.442, Bošnjaci 153.801.
Kada se uporede procenti sa popisa iz 2011. godine može se videti da je tada za 81.740 građana ostala nepoznata nacionalna pripadnost, što je 1,14 odsto, dok je u poslednjem popisu taj broj 322.000 ili 4,84 odsto.
Mnogi su u prvi mah pomislili da se gubi osećaj nacionalne pripadnosti u Srbiji, međutim, demografi kažu da je u pitanju nešto drugo. Naime, oko 218.000 ljudi nije popisano na terenu, te su podaci o njima povučeni iz administrativnih izvora, koji ne sadrže podatke o nacionalnoj pripadnosti.
Snežana Lakčević, pomoćnik direktora Zavoda za statistiku pojašnjava da od 322.000 građana, za koje je nepoznata nacionalna pripadnost, samo jednu trećinu čine lica za koje nisu prikupljeni podaci tokom terenskog popisa stanovništva.
Tu spada i oko 7.500 osoba koje su na pitanje o nacionalnoj pripadnosti izjavili da su Vanzemaljci, Džedaji, Marsovci, Kosmopolite, Mohikanci, Hobiti, Vilenjaci, Pingvini. Takav odgovor ne predstavlja izjašnjavanje o nacionalnoj pripadnosti.
“Dve trećine ili 211.000 lina čine oni za koje smo podatke preuzeli iz administrativnih izvora. Administrativni izvori ne sadrže podatak o nacionalnoj pripadnosti i zbog toga su oni ovde svrstani u nepoznato”, pojašnjava Lakićević.
Navodi da su imali pristup Centralnom registru građana, koji funkcioniše od kraja 2020. godine u Srbiji, a koji objedinjuje više baza podataka – korisnike socijalnog osiguranja, poreske evidencije, Nacionalne službe za zapošljavanje, Informacioni sistem prosvete.
“Mi smo iz tih registara, ukrštanjem podataka definisali skup od oko 211.000 lica za koje sa sigurnošću tvrdimo da su živeli u Srbiji u vreme sprovođenja popisa. Da bi dobili što bolji obuhvat, prvi put u popisu 2022. godine, ta lica smo dodali u popisnu bazi. Pošto administrativni registri ne sadarže podatak o nacionalnoj pripadnosti, njihova nacionalna pripadnost je nepoznata”, pojasnila je ona.
Demograf Vladimir Nikitović kaže da u poslednjem popisu obuhvat popisanog stanovništva nije bio zadovoljavajući, kao u prethodnim popisima, te da su u Zavodu za statistiku morali da se oslone na dopune iz administrativnih izvora. Smatra da je popis stanovništva “od vrata do vrata”, koji je primenjivan u Srbiji, zastareo i prevaziđen, jer su se promenile navike ljudi.
Sa druge strane Milicu Vesković Anđelković sa Odeljenja za sociologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu kaže da to što se skoro za pola miliona građana ne zna nacionalna pripadnost nisu krivi samo administrativni izvori, već i što popisivači na terenu nisu ni postavljali to pitanje građanima.
Interesantno, na poslednjem Popisu stanovništva je povećan broj Jugoslovena. U Novom Sadu je 2011. godine živelo 2.355 Jugoslovena, dok glavni grad Vojvodine sada ima 3.465 Jugoslovena.
“Sada prvi put posle stagnacije imamo povećanje broja Jugoslovena za oko 4.000. Kada stignu konačni rezultati u junu o maternjem jeziku, veroispovesti i nacionalnoj pripadnosti po starosti, znaćemo više da li je to starija ili mlađa generacija, koja je njihova obrazovna struktura… Tada možemo sagledati iz više uglova to povećanje broja Jugoslovena u popisu 2022. godine”, rekla je Lakićević.
Politički analitičar Aleksandar Popov kaže da veći broj Jugoslovena govori da je zagađenost javnog prostora u Srbiji “došla do grla”.
“Pogledajte koliko ima vršnjačkog nasilja, porodičnog nasilja, rijalitiji nam edukuju decu. Mislim da je to prevršilo svaku meru, destrukvcija deluje sama od sebe. Srednje generacije se još uvek sećaju Jugoslavije, stariji itekako. Svega toga nije bilo tada, živeli smo u jednoj uređenoj državi, koja nije bila savršena, ali je u odnosu na ovo što sada imamo ona kao skandinavska zemlja”, kaže Popov.
Dodaje da za vreme Jugoslavije nije bilo toliko droge na ulici, nije bilo rijalitija, te smatra da se kroz priče roditelja prenosi pozitivan stav o Jugoslovenstvu i na mlađe generacije.
“To je sećanje na jednu dobro uređenu državu, koja je bila socijalna država i vodila računa o običnom svetu. Imali su letovanje u radničkom odmaralištu, 13. platu, regres za odmor, topli odmor. Bilo je svega. Mislim da je to jedan od razloga zašto je porastao broj Jugoslovena i mislim da će taj broj sve više rasti. Zanimljivo je da jugonostalgija raste i u bivšim republikama, čak i u Sloveniji koja je prva izašla Jugoslavije”, naveo je on.
Podseća da je šezdesetih godina indeks sreće građana Jugoslavije bio na vrhuncu i da je po tom kriterijumu Jugoslavija bila ispred mnogih drugih zemalja zapadne Evrope.
Sa druge strane za Milicu Vesković Anđelković je neshvatljivo da se povećava broj Jugoslovena u Srbiji.
“Generacije koje su živele u zlatnom dobu su pred kraj životnog veka. Kako su mlađe generacije mogle da se izjasne kao Jugosloveni? Moji studenti koji su rođeni posle 2000 nemaju predstavu šta je jugoslovenstvo. Jugoslovenstvo je svuda izbačeno, samo još u Srbiji opstaje”, priča ona.
Kada je počeo popis stanovništva u oktobru prošle godine na društvenim mrežama pojavila se inicijativa da se izjasne kao Jugosloveni oni koji se tako osećaju. Mnoge javne ličnosti danas se izjašnjavaju kao Jugosloveni. Na društvenoj mreži Fejsbuk je aktivna grupa Jugosloveni u Srbiji. Pre desetak godina pokrenutra je inicijativa za formiranje Nacionalnog saveta Jugoslovena. Ideja da se Jugoslovenima prizna status nacionalne manjine ponovo je aktuelizovana nakon poslednjeg popisa.
Izvor: Euronews