Drugo je pitanje kako bi kralj, koji je na polju poštovanja ustava i frontu dokazao svoje vladarske i lične vrline, te prevodio Džona Stjuarta Mila, danas razgovarao sa onima koji mu podižu spomenik
Branko M. Žujović
Na potezu između Jelisejskih polja i Ajfelovog tornja proteže se Avenija kralja Petra. U tom istom, prestižnom Šesnaestom arondismanu, na obodu Bulonjske šume, nalazi se čitav skver koji nosi ime Petrovog sina, kralja Aleksandra Prvog od Jugoslavije.
Na skveru je podignut monumentalni spomenik ocu i sinu, kraljevima Petru i Aleksandru Karađorđeviću. Autori spomenika, svečano otkrivenog 19. oktobra 1936. godine, bili su ugledni francuski vajari Maksim Real del Sart i arhitekta Anri Šaje.
Ako kralj Petar I Karađorđević ima čitavu aveniju i monumentalni spomenik u Parizu, zašto u Subotici, po davnašnjoj želji njenih gradskih otaca, ne bi mogao da ima skroman spomenik?
Drugo je pitanje kako bi kralj, koji je na polju poštovanja ustava i frontu više puta dokazao svoje vladarske i lične vrline, te prevodio Džona Stjuarta Mila, danas razgovarao sa onima koji mu podižu spomenik.
Zamislite da crnorukci iz Petrovog vremena danas banu u Suboticu.
Kako bi izgledala smotra subotičke carine koju bi izvršio Voja Tankosić? Na šta bi ličio razgovor Dragutina Dimitrijevića Apisa sa Bakićem? Pretpostavljam da Velimir Vemić, Antonije Antić, Dragutin Dulić i ostali sa Bogdanom Labanom uopšte ni ne bi ni razgovarali, ako me razumete.
Sam kralj Petar, koji je bio asketa među evropskim vladarima i verovatno jedini među njima koji je voleo da jede prost pasulj poput svog naroda, da se pojavi među nama imao bi, imajući u vidu činjenicu da je preminuo na takođe prostom vojničkom krevetu, niz primedaba na visinu vlastitog postamenta, dočim bi gradska uprava već sutradan, vrlo izvesno, izgledala potpuno drugačije.
Ako smo već kod monarhističkih tema, Subotica je, možda, izgubila priliku da ovih godina podigne skroman i diskretan spomenik kraljici Mariji, Petrovoj snaji, supruzi kralja Aleksandra, u čije je vreme podignut Sokolski dom. Za potrebe naslovne strane jednog beogradskog modnog časopisa, kraljica Marija se početkom tridesetih godina prošlog veka slikala u bunjevačkoj nošnji.
Bila je jedina kraljica koja je to ikada učinila.
Pojava spomenika našoj kraljici u ovdašnjoj bunjevačkoj nošnji bila bi znatno suptilnija poruka od pokušaja da se po svaku cenu označi šta je “naše”, a šta “njihovo”. Upravo time što se još uvek “razgraničavamo”, pokazujemo da u stvari nismo baš potpuno sigurni u sebe ili to barem nisu oni koji svoje političke identitete menjaju svakih nekoliko godina.
Osnovni preduslov njihovog političkog delovanja je oštra podela unutar grada, a varoš koja od čitavog Pariza već sto godina vidi jedino Versaj i Trijanon nema bogzna kakvu budućnost.
Kralj Petar I Oslobodilac bio je, za razliku od njih, ugledan i poštovan vladar, pa takvog treba i da ga prihvatimo, kao što ga je prihvatio ceo Pariz.
Nazive dva od tri grada u bivšoj Jugoslaviji, nazvana po njemu (Mrkonjić Grad u Republici Srpskoj i Petrovac u Crnoj Gori), čak ni komunistička vrhuška nije menjala. Učinili su to jedino sa Petrovgradom, današnjim Zrenjaninom.
Ako će onima kojima je jugoslovenski nazor bliži nešto značiti, sam Josip Broz je 1972. godine Tatomiru Budisavljeviću na Brionima za kralja Petra I Karađorđevića rekao da je to bio jedan fini čovek, pravi i istinski demokrata.
Dobrodošli, Vaše Veličanstvo!